สถานีพัฒนาการเกษตรที่สูงตามพระราชดำริ ผาช้าง ผาวัว บ้านสันติสุข ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ บ้านสันติสุข-บ้านขุนกำลัง ม.7 ต.ขุนควร อ.ปง จ.พะเยา เป็นเสมือนหนึ่งวิทยาลัยของชุมชน เพื่อให้ความรู้แก่ราษฎรในการทำการเกษตรอย่างถูกหลักวิชาการ โดยใช้พื้นที่ดินอย่างจำกัดให้ได้ผลผลิตเพิ่มขึ้น พอเลี้ยงตนเองได้ ให้ยึดถือแนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เรื่อง ระบบเศรษฐกิจพอเพียงเป็นหลักในการดำเนินงาน ทำการอนุรักษ์และฟื้นฟูเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า และอนุรักษ์แหล่งต้นน้ำ ลำน้ำสาว ลำน้ำควร ลำน้ำคาง ลำน้ำขาม และลำน้ำตอง ซึ่งเป็นแหล่งต้นน้ำของแม่น้ำยม เพื่อป้องกันวิกฤตการขาดแคลนน้ำในอนาคต สร้างงานให้ราษฎรมีอาชีพ มีรายได้ ซึ่งสอดคล้องกับนโยบายของรัฐบาล ในการขจัดปัญหาความยากจนและการว่างงาน และให้โอกาสแก่ราษฎรผู้ด้อยโอกาสได้มีงานทำ เพื่อช่วยพัฒนาคุณภาพชีวิตให้ราษฎรมีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น
หุบเขาแห่งมิตรสหายหมู่บ้านสันติสุข ซึ่งเดิมมีชื่อว่า หมู่บ้านผาจิ เนื่องจากหมู่บ้านตั้งอยู่ใกล้ดอยผาจิ อยู่ในเขตการปกครองของตำบลผาช้างน้อย อำเภอปง จังหวัดเชียงราย ในปี พ.ศ. 2511 ประชาชนที่อาศัยอยู่ในหมู่บ้าน ได้สร้างประวัติศาสตร์สำคัญ คือ การเข้าร่วมขบวนการคอมมิวนิสต์ ต่อสู้กับรัฐบาลเพื่อเรียกร้องประชาธิปไตย
เรื่องราวของหมู่บ้านในหุบเขา “หมู่บ้านสันติสุข” ตั้งอยู่กลางหุบเขาดอยผาจิที่ยังคงความงดงามตามแบบธรรมชาติ ที่รายล้อมด้วยภูเขา ลำห้วยน้อยใหญ่ ตั้งตระหง่านเหนือระดับน้ำทะเล 1,458 เมตร เขตรอยต่อระหว่างจังหวัดน่านกับจังหวัดพะเยา มีภูเขาบริวาร คือ ดอยผาช้างและดอยผาจิก
สถานีพัฒนาเกษตรที่สูงตามพระราชดำริ บ้านขุนกำลัง-บ้านสันติสุข ต.ขุนควร อ.ปง จ.พะเยา เกิดขึ้นเนื่องจากสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ได้เสด็จพระราชดำเนินทอดพระเนตรพื้นที่ป่าดอยผาช้างตำบลขุนควร อำเภอปง จังหวัดพะเยา ซึ่ง เป็นที่ตั้งถิ่นฐานของราษฎรชาวไทยภูเขาเผ่าม้ง เป็นแหล่งกำเนิดของแม่น้ำยม สภาพป่าต้นน้ำถูกบุกรุกแผ้วถางขยายเป็นวงกว้างขึ้นเรื่อยๆ ถ้าปล่อยทิ้งไว้จะก่อให้เกิดความเสียหายต่อระบบนิเวศป่าต้นน้ำและจะเกิดผลกระทบตามมาอีกหลายประการเช่น อุทกภัย ภัยแล้ง ดินถล่ม จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ เชิญแม่ทัพภาคที่ 3 ผู้ว่าราชการจังหวัดพะเยา ผู้แทนจากกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช และผู้แทนจากส่วนราชการต่างๆ ที่เกี่ยวข้องมาร่วมประชุมปรึกษาหารือเพื่อช่วยเหลือและแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของราษฎรให้มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น ณ บริเวณป่าดอยผาช้าง
และได้ มีพระราชดำริให้ตั้ง “สถานีพัฒนาการเกษตรที่สูง ตามพระราชดำริ บ้านสันติสุข-บ้านขุนกำลัง” ณ บ้านสันติสุข อำเภอปง จังหวัดพะเยา เพื่อให้ฟื้นฟูระบบนิเวศ ป่าต้นน้ำให้สมบูรณ์ มีเป้าหมายให้เป็นสถานที่เรียนรู้และรับจ้างเป็นแรงงานของชุมชนฝึกทำการเกษตรแผนใหม่ควบคู่กับการอนุรักษ์ดินและน้ำ
ด้านบนลานจอด ฮ. สามารถไปทำกิจกรรมกางเต้นท์ ชมความงามของธรรมชาติทะเลหมอกได้
การเดินทางสะดวก ถนนลาดคอนกรีตไปจนถึงหน้าที่ทำการสถานีเกษตรฯ จาก อ.ปง เข้าไปน่าจะราวๆ 30-40 กม.
ก่อนจะถึงหมู่บ้านสันติสุข จะผ่านด่านเขตรักษาพันธ์สัตว์ป่าดอยผาช้าง
http://web3.dnp.go.th/wildlifenew/animConserveDepView.aspx?depId=9
ถ้าใช้ google ก็หาพิกัด รร.บ้านสันติสุข ต.ขุนควร จากโรงเรียนไปอีกราวๆ 6 กม.
