เที่ยวชุมชน ยลวิถี เยือนถิ่นไทลื้อบ้านศรีดอนชัย
จากสิบสองปันนา สู่บ้านศรีดอนชัย อ.เชียงของ จ.เชียงราย เป็นถิ่นอาศัยของชุมชนไทลื้อที่ใหญ่ที่สุดในเชียงราย ปัจจุบันได้รับรางวัลเป็นชุมชนคุณธรรมต้นแบบ “เที่ยวชุมชนยลวิถี ประจำปี 2564 “ ซึ่งบ้านศรีดอนชัยเป็นเป้าหมายหนึ่งใน 8 จังหวัดภาคเหนือตอนบน และเป็นหนึ่ง ใน 12 ชุมชนชาติพันธุ์ภาคเหนือที่ผ่านการคัดเลือกจนได้รับรางวัลในปีนี้
ทั้งนี้เมื่อวันที่ 26-28 ก.ย 64 ที่ผ่านมา นายพิสันต์ จันทร์ศิลป์ วัฒนธรรมจังหวัดเชียงราย ได้จัดกิจกรรม Familiarization Trip (FAM Trip) เส้นทางท่องเที่ยว โครงการพัฒนากลุ่มท่องเที่ยวอารยธรรมล้านนาและกลุ่มชาติพันธุ์ภาคเหนือ ตามแผนงานบูรณาการพัฒนาพื้นที่ระดับภาค สำนักงานปลัดกระทรวงวัฒนธรรม โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้สื่อมวลชน และผู้ประกอบการด้านการท่องเที่ยว อินฟรูเอนเซอร์ บล็อกเกอร์ด้านการท่องเที่ยว ตลอดจนหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ได้สัมผัสวิถีชีวิต ศิลปะวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธ์ถึงแก่นแท้ และเพื่อให้มีส่วนร่วมในการประชาสัมพันธ์ ส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวิถีชีวิต/วัฒนธรรม ก่อเกิดการยกระดับแหล่งท่องเที่ยวชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ให้เป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลาย สร้างมูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจและรักษา สืบสาน ต่อยอด คุณค่ามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมให้สืบต่อเนื่องได้อย่างยั่งยืน
ในเรื่องการของการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของชุมชนไทลื้อที่นี่ มีกิจกรรมที่หลากหลาย หากไม่รู้จะเริ่มตรงไหนก่อน แนะนำไปที่จุดศูนย์รวมของชุมชนที่วัดท่าข้ามศรีดอนชัย ภายในวัดจะมีบ้านเรือนจำลองเป็นพิพิธภัณฑ์ มีการจัดแสดงข้อมูลเกี่ยวกับชาติพันธุ์ไทลื้อ และกิจกรรมต่างๆในชุมชน หากใครมีเวลาน้อยจะศึกษาจากข้อมูลภายในวัดก็ได้ แต่หากจะเที่ยวให้ถึงที่สุด แนะนำพักโฮมสเตย์กับชาวบ้านสักหนึ่งคืน เพื่อให้เข้าถึงวิถีชีวิต ความเป็นอยู่ของชาวบ้านที่นี่
…เชื่อว่าหลายคนก็คงเคยผ่านหมู่บ้านนี้หลายครั้ง และไม่เคยแวะเที่ยว เพราะไม่รู้จะเที่ยวไหนดี บ้านศรีดอนชัยเป็นชุมชนใหญ่ ติดถนนสายหลักระหว่าง อ.ขุนตาล-เชียงของ ปัจจุบันได้ยกระดับการปกครองเป็นเทศบาลตำบลศรีดอนชัย แต่ก่อนชาวบ้านที่นี่มักจะอยู่กันแบบเรียบเงียบ ไม่สนใจใคร ทำอาชีพของตนเองไปวันๆ แต่ปัจจุบันหนุ่มสาวไทลื้อรุ่นใหม่ได้มาเรียนในเมืองใหญ่ นำความรู้ ความคิด มาสร้างสรรค์ต่อยอดจากทุนเดิมที่เป็นวิถีชีวิตชนบท ตลอดจนหน่วยงานภาครัฐได้ส่งเสริมสนับสนุน สร้างความรู้ความเข้าใจด้านการท่องเที่ยว จนเริ่มมีการเปลี่ยนแปลง ชาวบ้านจึงได้เปิดประตูต้อนรับนักท่องเที่ยวด้วยมิตรไมตรี ยินดีที่จะถ่ายทอดเรื่องราววัฒนธรรมอันเก่าแก่ ต่างๆผ่านรอยยิ้ม ศิลปะ การแสดง ที่หลากหลายแง่มุม โดยเฉพาะงานมหาบุญจุลกฐินไทลื้อใครไม่เคยมาเที่ยวต้องลองมาดูสักครั้ง… ชุมชนบ้านศรีดอนชัย มีอะไรน่าสนใจบ้าง ตามไปดูกัน
วัดท่าข้ามศรีดอนชัย
ที่นี่เป็นศูนย์รวมใจของคนไทลื้อ ศูนย์กลางของชุมชนที่รวบรวมเรื่องราวต่างๆในชุมชน หากใครมีเวลาน้อยสามารถแวะมาที่นี่ได้เหมือนกัน เพราะมีข้อมูลเกือบทุกอย่างของชุมชนรวบรวมไว้ที่นี่ มีพิพิธิภัณฑ์ไทลื้อ อุโบสถกลางน้ำ เป็นต้น
กิจกรรมนั่งรถชมวิถีชุมชน
มีเวลาท่องเที่ยวอยากให้ลองสัมผัสบรรยากาศการนั่งรถซาเล้ง หรือปั่นจักรยาน เที่ยวชมหมู่บ้าน
เยี่ยมชมกลุ่มผ้าทอไทลื้อบ้านแม่ครูดอกแก้ว
…ไปชมการทอผ้าแบบดั้งเดิม ที่ถักทอลวดลายอันเป็นเอกลักษณ์แบบไทลื้อ
หากใครสนใจเรื่องผ้าทอต้องไม่พลาด เพราะแม่ครูดอกแก้ว ธีระโคตร ได้ชื่อว่าเป็นช่างศิลปหัตถกรรมชั้นครูระดับประเทศเลยทีเดียว ดังนั้นที่นี่จะมีผ้าทอลวดลายต่างๆเยอะมาก มีลักษณะโดดเด่นที่นำผ้าฝ้ายมามัดหมี่แล้วย้อมด้วยสีธรรมชาติจนออกมาเป็นลวดลายบนผืนผ้าทอไทลื้อ
เฮือน 100 ปี ไตลื้อ
บ้านเก่าอายุกว่า 100 ปี ฝีมือของช่างไม้สมัยก่อนที่สร้างบ้านไม้ ดูแล้วมีเสน่ห์ ได้กลิ่นอายของวัฒนธรรมอย่างบอกไม่ถูก หลายสิ่งหลายอย่าง การจัดวางข้าวของในบ้านทำให้ย้อนคิดถึงบรรยากาศวัยเด็กที่เคยอยู่บ้านแบบนี้ เราจะได้ชมความเก่าแก่ของบ้านเรือนสถาปัตยกรรมเฮือนไตหลังนี้ที่มีอายุกว่า 100 ปี อยู่กันมาหลายชั่วอายุคน แต่สภาพยังสมบูรณ์เหมือนเดิม มาจนถึงปัจจุบัน และทายาทก็ยังอยู่บ้านหลังนี้…
นอกจากนี้ใครดูแล้วหลงไหลกลิ่นไอความคลาสสิคที่บ้านหลังนี้ยังเปิดเป็นโฮมสเตย์มีอยู่ 2 ห้องนอน และยังผ่านมาตรฐานเรื่องความปลอดภัย SHA จาก ททท.อีกด้วย
เฮือนคำแพง
ที่พักแบบโฮมสเตย์ และเป็นลานแสดงวัฒนธรรมไทลื้อ มีร้านจำหน่ายผ้าทอไทลื้อที่ได้มาจากชาวบ้านในชุมชน และยังมีบริการจัดเลี้ยงขันโตก มีน้องๆไทลื้อรุ่นใหม่ มานั่งปิ้งไข่ป่าม และข้าวงาปิ้ง…จัดการแสดงให้ดู ที่นี่เข้ามาเที่ยวชมได้ฟรีนะครับ มีเสื้อผ้า ข้าวของเครื่องใช้เก่าๆให้ดู มีชุดไทลื้อให้เช่าถ่ายภาพ พร้อมบรรยากาศบ้านไม้หลังเก่าที่คงรูปแบบศิลปไทลื้อ ใครชอบแนวนี้เข้ามาแวะชมได้เลย
พิพิธภัณฑ์ลื้อลายคำ
อยู่ติดถนนสายหลัก เป็นอาคารไม้ 2 ชั้น ที่เก็บรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับชาติพันธุ์ไทลื้อ ประวัติความเป็นมา เรื่องราวเส้นทางผ้าทอไทลื้อให้ศึกษา ด้านหลังทำเป็นคาเฟ่เล็กๆ ซังวาคาเฟ่ มีระเบียงยื่นออกไปด้านนอกมองเห็นวิวทุ่งนา ภูเขาสวยงาม
กลุ่มสตรีทอผ้าไทลื้อศรีดอนชัย
ซึ่งจุดนี้ผมเองก็เคยผ่านหลายรอบ ไม่ได้สังเกตุไม่เคยแวะชม เป็นกลุ่มทอผ้าไทลื้อ อยากเห็นเขาทอผ้ากันยังไง ต้องไม่พลาดจุดนี้ ส่วนด้านหน้าเป็นโซนจำหน่ายผ้าทอไทลื้อแบบต่างๆ
หากสนใจเรื่องของการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม เที่ยวชุมชนชาติพันธุ์ในเชียงราย เชิญแวะมาเที่ยวได้ที่ชุมชนไทลื้อบ้านศรีดอนชัย อ.เชียงของ จ.เชียงราย
** ข้อกำหนดและมาตรการของชุมชน ในปี 2564 ต้องอยู่ภายใต้มาตฐการป้องกันโควิด-19 นักท่องเที่ยวที่สนใจไปเที่ยวชมต้องฉีดวัคซีนครบ 2 เข็มเท่านั้น และให้แสดงใบรับรองการฉีดวัคซีนกับคณะกรรมการโรคติดต่อของหมู่บ้าน
สอบถามข้อมูลเที่ยวชุมชนได้ที่
- สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดเชียงราย
- การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยสำนักงานเชียงราย 053 717 433
- เทศบาลตำบลศรีดอนชัย 053-192345